Bu yazı, kaynakta belirtilen kitaptan yararlanılarak kısa özet niteliğinde hazırlanmıştır.
Öfke aslında bir amaca hizmet eder: karşılanmamış ihtiyaçlarımızla temas etmek. Bazen bu teması atlar ve öfkeyle hareket etmeye yöneliriz. Bizi öfkeyle davranmaya yönelten, öfkemizin karşımızdakiyle ilgili olduğuna dair düşüncelerimizdir. Daha açıkçası, karşımızdakinin yanlış yaptığı, kötü niyetle davrandığı, hatalı olduğu şeklinde yargılayıcı düşünceler.
Metinde öfkeyi tetikleyen şey ile öfkeye sebep olan şeyi ayırmak gerektiği vurgulanmış. Öfkeyi tetikleyen şey yalın, yorumsuz olarak olayın kendisi. Öfkenin sebebi ise onun üzerine eklenen yargımız. Şöyle farklılar: “İsteğime haftalardır yanıt vermediler” ya da “isteğime yanıt vermiyorlar çünkü bencil ve sorumsuzlar”.
Bu ayrım neden önemli? Çünkü öfkenin bizim için hizmet etmeye çalıştığı amacı fark etmek önce bu yargıları kenara koyup yalın olarak olaya ve sonra da dönüp kendi içimize, ihtiyacımıza bakmakla mümkün.
Yazar, adım adım kendimize bunları sormamızı söylüyor:
1) Değerlendirmem olmaksızın, öfkemi tetikleyen olay nedir?
2) Ben hangi yargılarla düşünerek öfkelendim? (bencil/yanlış/umursamaz/kötü niyetli/sorumsuz/vs.)
3) Karşılanmayı bekleyen ihtiyacım ne?
4) Salt bu ihtiyacımın karşılanmaması ile ilgili olarak ne hissediyorum? (korku/üzüntü/incinmişlik/vs…)
5) Son adım ifade: İhtiyacı, duyguyu (öfkenin ardındaki duyguyu) ve beklentimizi açıkça karşı tarafa iletmek. Bu adımı attığımız zaman öfkeyi bir pusula gibi kullanmış oluyoruz.
Bu yukarıdaki adımları öfke anında atmak en ideali olsa da kitapta bunun başlarda zor olabileceği, pratik ettikçe ise kolaylaşacağı belirtiliyor. Ayrıca öfke anında olmasa da sonradan bu soruları kendimize sormak, yanıtları kağıda dökmek pek mümkün.
Son olarak, bunları yaptığımızda öfkemizi bastırmış olmuyor, tam tersi öfkemize kulak vermiş ve onu işlevsel hale getirmiş oluyoruz.
Kaynak: Rosenberg, M. B. (2005). The surprising purpose of anger: Beyond anger management: finding the gift. PuddleDancer Press.
Comments